W dyskusyjnym Klubie Książki – o kryminałach i powieści sensacyjnej

Kryminały czytają (prawie) wszyscy, mogą być znakomitymi książkami z zabójstwem w tle. Jak mówi Renata Dyla, moderatorka spotkania, w powieści kryminalnej musi być: zbrodnia, motyw, zabójca, ofiara, i ten, który znajdzie sprawcę. Tak było w klasycznym kryminale, wtedy gatunku literackim z rodzaju – rozrywka. Ja myślę, że każda książka jest dobra lub gorsza, i to bez względu na gatunek. Pamiętamy wszyscy, czy prawie wszyscy – Agathę Christie, czy Alfreda Hitchcocka, XVIII w. angielskiego prawnika H. de Pitavala, pisane przez nich rozprawy, książki były – w swoim rodzaju – mistrzowskie... I o to chodzi... O dobrą rozrywkę. Bo tym jest książka. Ma bawić, edukować, uczyć – w tym wypadku, logicznego wnioskowania z dostępnych poszlak - „kto zabił...”.

„W literackiej podróży śladami bohaterów regionalnych powieści kryminalnych”. Regionalny spacer literacki. Wydarzenie, jedno z wielu, przygotowane wspólnie przez Dyskusyjny Klub Książki przy Bibliotece Publicznej, i Księgarnię Bestseller Międzyrzecz Tadeusz Taborowski. Przy ciastku, herbatce i kawie.

Renata Dyla o gatunku literackim jako takim - co go określa, o współczesnej powieści kryminalnej. Opowieści związane z przestępstwem i śledztwem, z zawiłą intrygą. Zasady pisania kryminałów; w Bibliotece mieliśmy kilka spotkań autorskich z pisarzami tego gatunku. Obecnie dużo w powieściach, także sensacyjnych, jest psychologii, odniesień do warunków społecznych, czasów, w których dzieje się akcja, stosunków sąsiedzkich, rodzinnych, ich wpływu na motyw dokonania zbrodni. Coraz bardziej aktualny wątek cyber-przestępstw, zagrożenia jakie się wiążą z ostatnimi wynalazkami technologicznymi. Zagadki budujące napięcie. Detektyw-osoba, która dochodzi do prawdy, nie musi być policjantem. Fałszywe tropy, gra między autorem a czytelnikiem. Mechanizmy rządzące zbrodnią. W realistycznie nakreślonym przez autora środowisku – miejskim czy innym, często tam, gdzie ludzie stają się anonimowi.

W scenografii spotkania kilkanaście książek wyjętych z półek bibliotecznych, wiele innych teraz jest w czytaniu. Nazwiska autorów znanych bardziej lub mniej: Katarzyna Bonda autorka powieści obyczajowych z wątkiem kryminalnym, wielu innych. Sławek Gortych niedawno gościł u nas, jest nie tylko autorem serii kryminalnej, także przewodnikiem po Karkonoszach, opowiada o miejscach, które stały się scenerią jego książek. Pytanie o real, co nim jest?... Co utworzy nasz plastyczny mózg. Z lektury powieści Gortycha przebija jego miłość do gór, szacunek do historii miejsc poniemieckich, zrozumienie tej najnowszej, niełatwej. I szukana własna tożsamość, jej określenie, zadanie dla każdego pokolenia od nowa. Wątki mityczne jako głęboki podkład kulturowy, nie tylko uatrakcyjnienie fabuły.

Marek Hłasko, niepokorny. Powojenny Breslau (Wrocław), mnóstwo wątków dobrych na powieść sensacyjną. Współczesność też je daje, na przykład problemy dzieci i młodzieży to kopalnia tematów. Podobnie jak nasze szacowne tysiącletnie miasto, gdzie w na przestrzeni dziejów dramatów ludzkich, morderstw i zbrodni było bez liku... Literatura - fikcja – dokument. Przenikają się wzajemnie, tak jak gatunki literackie, dzisiaj o nieostrych granicach, bo takie są czasy. Forma jest pochodną tematu, czy nie?...

Iwona Wróblak

luty 2025 r.