W DKK - o Domu Literata na Krupniczej w Krakowie...

Dyskusyjny Klub Książki przy Bibliotece Publicznej w Międzyrzeczu, moderowany przez Renatę Dylę, kolejne spotkanie. Tym razem - o Domu Literatów w Krakowie na ul. Krupniczej 22 - opowiadała Maria Marciniak.

Na ulicy Krupniczej w Krakowie dawniej mieszkali sprzedawcy kasz, czyli krupnicy. Po wojnie budynek został przeznaczony dla bezdomnych literatów i artystów. Przez mury zabytkowego domu przez lata przewinęła się plejada znanych nazwisk, wiele z nich zapisało się w historii literatury, znamy ich z lektur szkolnych, ich książki są w księgozbiorze naszej Biblioteki. Na stoliku pozycje dostępne w tej chwili...

Na liście osobistości zamieszkujących przez dziesięciolecia budynek na Krupniczej (w czasie wojny ul. Albrechtrasse - hotel dla pracowników niemieckich) – Jan Matejko, Henryk Rodakowski, Jacek Malczewski, Tadeusz Boy-Żeleński, Józef Mechoffer, Stanisław Wyspiański, jego syn – Franciszek Wyspiański. W kolejnych latach - Stefan Żeromski (od 1920 r. prezes Związku Zawodowego Literatów Polskich, reaktywowanego w 1944 r.), Adam Ważyk (prezes ZLP w latach 1945-1955), poeta Julian Przyboś, Stanisław Dygat, Kalina Jędrusik, Jerzy Andrzejewski, Stefan Kisielewski, Mieczysław Jastrun, Jarosław Iwaszkiewicz, Leon Kruczkowski, Adam Polewka, Jerzy Szaniawski (dramaturg, opowiadania prof. Tutki), Tadeusz Różewicz, Wisława Szymborska... Plotki i ploteczki ze środowiska artystycznego Krakowa, kto z kim się przyjaźnił, i pił wódeczkę w stołówce, i jaki miał stosunek do socrealizmu w literaturze...

Leon Kruczkowski, Sławomir Mrożek, Bruno Miecugow... galeria znanych z literatury i mediów nazwisk. Młode pokolenie poetów i pisarzy – Halina Poświatowska, Anna Świrszczyńska. Lata 70. ubiegłego wieku; Ewa lipska, Adam Włodek. Wzajemne powiązania, rodzinne i towarzyskie. Adam Słomczyński autor znanych kryminałów i tłumacz z języka angielskiego.

Konstanty Ildefons Gałczyński – poeta zdolny, i mający wiele kobiet, żon, jego piękne wiersze recytowane są do dziś.

Próbkę ich twórczości: pełny niuansów Teatrzyk Zielona Gęś, poznaliśmy w wykonaniu Wacławy Kuczyńskiej, Sylwii Najderek, Iwony Kryśkiewicz i Iwony Kuczyńskiej.

Iwona Wróblak

kwiecień 2025 r.

 

CUS. Człowiek upodmiotowiony

Na terenie Dziennego Domu Seniora+ inauguracja otwarcia Centrum Usług Społecznych. Placówka została przekształcona, na mocy Uchwały nr IX Rady Miejskiej w Międzyrzeczu z dnia 17.XII 2024 r. z Ośrodka Pomocy Społecznej, wraz z nadaniem Statutu jednostce.

Powitanie gości z Rady Miejskiej, burmistrza Remigiusza Lorenza, dyrektorów jednostek powiatowych, przedstawicieli Policji, 17 WBZ. Pracowników dotychczasowego OPS. Głos zabrali burmistrz Remigiusz Lorenz, dyr. CUS Agnieszka Czaczkowska, Ewelina Niwald Brzuśnian, Jukub Płosik – Fundusze Europejskie.

Demografia wymusza określone działania prospołeczne. Czym zamierza być CUS? Priorytetem jest deinstytucjonalizacja. Kontynuowane będą te same działania co w OPS - świadczenia, dodatki, pomoc finansowa, społeczna, wsparcie psychologiczne i prawne, wsparcie rodzin, praca socjalna, działania skierowane do osób starszych i z niepełnosprawnością. Głównym i zamierzonym celem jest troska o jakość życia mieszkańców, zaspokajanie ich potrzeb. Kompleksowość działania, współpraca z innymi jednostkami, integracja społeczna. Podmiotowość Człowieka bez kryterium dochodowego. Pomoc uzyskiwana w swoim ośrodku zamieszkania. Możliwe to będzie dzięki funduszom unijnym w ramach nowej perspektywy finansowej oraz korelacji programów gminnych i krajowych.

Skupienie polityki społecznej w jednym miejscu – CUS pełniący role administratora, w którym koncentrować się będzie cała lokalna polityka społeczna. Szerzej mówiła o programie CUS dyrektorka Agnieszka Czaczkowska. O potrzebie konsultacji, zwiększeniu dostępu do kompleksowej oferty usług społecznych dla wszystkich mieszkańców.

Pakiety. W pakiecie – Rodzina: centrum wsparcia rodziny, warsztaty wspierające młode mamy. Koszyk specjalistycznego wsparcia rodzin, w tym dzieci i młodzieży, mieszkalnictwo treningowe dla osób opuszczających pieczę zastępczą – lokale są przygotowywane, dostęp do konsultacji logopedy dla dzieci i dorosłych. Konsultacje pedagoga dla dzieci – indywidualne i grupowe. Konsultacje terapeuty uzależnień dla dorosłych, i dla dzieci.

Pakiet: Zdrowi i aktywni seniorzy oraz osoby z niepełnosprawnością. Wsparcie środowiskowe, mieszkalnictwo z koszykiem usług. Konsultacje logopedy i pielęgniarki, diabetologa, fizjoterapeuty; diagnoza, terapia. Muzykoterapia, aromaterapia, zajęcia kulinarne. Taxi społeczne jako usługa bezpłatna skierowana dla osób w wieku 60+ oraz osób ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Dowóz do lekarza, i w razie potrzeby do rodziny.

Pakiet: Pomoc+. Mobilna złota rączka, wypożyczalnia sprzętu rehabilitacyjnego, edukacja praktyczna dla opiekunów faktycznych w zakresie bezpiecznej pielęgnacji i opieki nad osobą zależną, wsparcie w miejscu zamieszkania, konsultacje indywidualne i grupowe. Warsztaty obniżające poziom stresu/relaksacyjne dla opiekunów osób zależnych, wsparcie prawne, mieszkalnictwo treningowe dla osób w kryzysie bezdomności.

Wsparcie psychologiczne, telefon zaufania całodobowy, warsztaty edukacyjne, zajęcia z samoobrony i pierwszej pomocy. Aktywizacja zawodowa i społeczna. Centrum wolontariatu – obecnie to harcerze i młodzież z Liceum Ekonomicznego. Działajmy razem... CUS służący pomocą nie tylko do godz. 15.00 i w dni robocze. Bezpieczna rodzina - praca socjalna, asystent rodziny. Profilaktyczne akcje przeciwprzemocowe, pomoc prawna. Integracyjne zajęcia z dziećmi. Paczki świąteczne

Nowatorskie działania. Nowe narzędzia, nowe mechanizmy, silniejsze powiązania z organizacjami pozarządowymi. Współpraca sektora publicznego i społecznego jako fundament działań na rzecz włączenia społecznego. Nowa filozofia działania - usługi społeczne dostępne dla każdego bez względu na status, dochód czy życiową sytuację. Profilaktyka, integracja i obecność tam, gdzie ludzie naprawdę tego potrzebują. CUS – naturalna kontynuacja pracy OPS, nowoczesna bardziej zintegrowana forma troski o drugiego człowieka. CUS – miejsce realnego wsparcia, miejsce nadziei dialogu i budowania wspólnoty.

„...to co mam/to radosne serce/które jeszcze na wszystko stać/naprawdę umiem żyć...” Krótki program artystyczny, kilka piosenek w wykonaniu seniorów z Dziennego Domu Seniora, którym akompaniował Wojciech Witkowski.

Przytulne wnętrza Dziennego Domu Seniora+, który jest częścią CUS. Bogaty program proponowanych zajęć dla seniorów. Empatyczna pani Czaczkowska osobiście krojąca na parkingu koło DDS+ wielki tort dla gości – mieszkańców naszego miasta i okolic. Program CUS jest ambitny. Europejski. Życzymy powodzenia, bo zadania nie są proste, jak to w społecznej materii bywa.

„Centra usług społecznych (CUS) to nowe jednostki organizacyjne gminy i nowa instytucja lokalnej polityki społecznej, która ma służyć rozwojowi i integracji usług społecznych organizowanych i świadczonych na poziomie lokalnym. Centra usług społecznych są także źródłem kompletnych informacji o usługach społecznych. (...) W centrach mogą być prowadzone także działania adresowane do całych społeczności lokalnych, a ukierunkowane na integrację mieszkańców oraz podniesienie spójności społecznej. Za realizację tych działań jest odpowiedzialny organizator społeczności lokalnej. Dzięki temu, w indywidualnych planach usług społecznych będą uwzględniane nie tylko usługi społeczne, a także dostępne bezpłatnie działania wspierające o charakterze samopomocowym i wolontaryjnym, prowadzone przez samych mieszkańców - np. pomoc sąsiedzka”. (polityka społeczna. gov)

Iwona Wróblak

kwiecień 2025 r.

 

Wegetarianka

Drzewo-zwierzo-człowiek

istota o korzeniach czujących ziemię

Kiedy będę drzewem-zwierzo-człekiem zostawię urazy

przemocowych rodziców

zakwitnę kwiatem stojąc na rękach

bo śmierć nie jest zła w porównaniu z życiem

Weganka. Stoi na rękach bo tak żyją drzewa. Drzewa piją tylko wodę.

Nie chce jeść mięsa bo ojciec ją zmusił do zjedzenia psa zajeżdżonego na śmierć (takie mięso psa jest podobno smaczniejsze...), ukaranego w ten sposób, bo ją jako dziecko ugryzł. W snach widzi oczy zwierzęcia pływające w zupie.

Wegetarianka pamięta swoje ciało wymalowane w kwiaty. Artysta powinien brać odpowiedzialność za sztukę, tak myślę – jeśli rzeźbi drzewną kwietność Osobie.

Yong-hye ONA czuje się człowieko-zwierzo-rośliną. Śmierć nie jest zła, mówi, dlaczego ma być zła? Jest etapem.

Nikt jej nie mówi, że ją kocha, notuję. Jako Jej, Osoby. Nawet Siostra nie mówi jej w książce. Więc Yong-hye po co ma żyć? Tutaj....

Kobieta w patriarchacie nie słyszy słów o miłości, mężczyzna jej nie widzi jako Osoby. Więc po co ma żyć.

Suniata. Równa, krystaliczna prozo-poezja Hang Kan „Wegetarianka” z księgozbioru naszej Biblioteki Publicznej w Międzyrzeczu. Piękna, przerażająca książka, nie dająca zasnąć.

Iwona Wróblak

marzec 2025 r. 

 

Międzyrzecki Salonik Literacki, przy Bibliotece Publicznej, ma 5 lat...

W naszej międzyrzeckiej Bibliotece Publicznej, wzorcowo działającej już kilka dziesiątków lat, chyba nie ma dnia, żeby się COŚ, w dziedzinie kultury, nie działo; oprócz ustawowej funkcji propagowania czytelnictwa, w miłej atmosferze, przy zaangażowaniu kompetentnych pań bibliotekarek (i ich cierpliwości, z jaką słuchane są relacje czytelników z lektury książek - moje też...) na czele z kierowniczką Krystyną Pawłowską, prowadzonych jest wiele cyklicznych zajęć dla czytelników i osób zainteresowanych w w różnym wieku. Jest np. Dyskusyjny Klub Książki, regularnie zapraszający sympatyków słowa pisanego na spotkania, stałe grono sympatyków Książki przy kawie i herbatce.

Długa jest lista inicjatyw, informacje o nich, relacje, publikowane są w mediach społecznościowych. Szkoła Podstawowa nr 2 ma swój Kącik Twórczy z gronem kilku zdolnych uczniów, dobrze prowadzonych przez opiekunkę, także dobrą poetkę, nauczycielkę polonistkę panią Aleksandrę Bielę. Z satysfakcją słuchałam wierszy napisanych przez np. młodziutką poetkę Zuzię Strzemiecką; duża kultura słowa, dobra dykcja, i recytacja ze zrozumieniem utworów współczesnych, mama Zuzi mówi, że prywatnych książek u nich w domu jest spora ilość... Jej koleżanki z Kącika Twórczego też są widoczne na DKK, chętnie śpiewają, recytują i tańczą prawie zawodowo...

W Międzyrzeckim Saloniku Literackim, wydarzeniu zainicjowanym przez Renatę Dylę, ludzie cyklicznie spotykają się, czytają wiersze; przy współpracy z Urzędem Miasta, za sprawą inicjatywy radnego Andrzeja Chmielewskiego, zostało wydanych kilka tomów poezji naszych lokalnych literatów. Przy symbolicznym ciastku-torcie z Piątką – na znak piątej rocznicy rozpoczęcia spotkań z poezją – przygotowana przez panią Renatę prezentacja o dziejach tej inicjatywy, bardzo cenionej przez np. Wojewódzką Bibliotekę im. C.K. Norwida w Zielonej Górze, i oczywiście przez Międzyrzecki Ośrodek Kultury z dyrektorką Eweliną Izydorczyk – Lewy. Biblioteka Publiczna w Międzyrzeczu dobrze spełnia swą społeczną funkcję.

Promocja najnowszego tomu Saloniku – Antologia wierszy międzyrzeckich poetów pt. „Ad astra”. Salonik... rozpoczął działalność 5. lipca 2019 roku. Po kolejnych „Nocach Kultury” zostały plakaty, i wspomnienia. O wernisażu już niestety nieżyjącej poetki i artystki Ireny Zielińskiej, jej wiersze z cierpieniem osobniczym w podszewce - „...kazali mi pisać... kazali mi żyć...”, egzystencjalne, wyraziste. Zdjęcia grupowe po wydarzeniach, multiinstrumentalny, o wielu zainteresowaniach muzycznych, dobrze też śpiewający Tomek Puka – w duecie z Anitą Lehmann, grający na flecie i klawiszach.

Kolejne plakaty z Warsztatów Moscaliki – ...Od Wisławy Szymborskiej do Melchiora Wańkowicza, Tydzień Poezji, bardzo różnorakiej, słowa rymowanego i wolnego, Noce Bibliotek – MOC Bibliotek, Moc Kobiet i Moc Zdrowia, też kulturalnego, myślę. Otwartość i zaangażowanie literatury regionalnej w sprawy lokalne. Mamy kilku regionalnych twórców, ich dzieła są dostępne na bibliotecznych półkach, kilku dobrych historyków publikujących w recenzowanych wydawnictwach historycznych, Paweł Pawlak pracujący w Międzyrzeckim Muzeum opowiadał o lokalnych duchach w literaturze dawnej. Michał Kubik – o swoich wrażeniach podczas pobytu w nawiedzonym pałacu w Kursku.

Salonik Literacki, DKK współpracuje z Domem Pomocy Społecznej, widziałam wiele razy bardzo dobre spektakle w wykonaniu podopiecznych, autorskie ciekawe układy choreograficzne w wykonaniu utalentowanego Grzegorza Nowakowskiego. Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy, Środowiskowy Dom Samopomocy, Międzyrzecki Uniwersytet Trzeciego Wieku to instytucje dobrze współpracujące z Biblioteką i MOK w szerzeniu czytelnictwa i inicjowaniu, propagowaniu wydarzeń kulturalnych. Był obchodzony kulturalny – herbata ma długą tradycję kulturową – Dzień Herbaty. Zdjęcia z Pikniku Charytatywnego w SP nr 2, Czekoladowy Piątek, Dzieci - Dorosłym, i Dorośli - Dzieciom, potencjał wzajemnych kontaktów i inspiracji. Międzynarodowy Festiwal Sztuki, piosenki, obrazy - „Absurdem jest Nie-czytać..”. Zgadzam się w zupełności, skoro tyle jest świetnych książek w naszych obydwóch bibliotekach, na stoliku wyeksponowano tytuły wybitnych autorów, wobec których nie sposób przejść obojętnie, dorzuciłam i swoją propozycję do czytania.

Na „Pięcioleciu Saloniku Literackiego” śpiewające dziewczyny z Kącika Twórczego: Nadia Zuzia i Zuzia, tercet. Recytacje swoich wierszy zamieszczonych w schludnie wydanym przez MOK czwartym tomiku „Ad astra” czyli: „przez cierpienie do gwiazd”, przez Aleksandrę Bielę, Kamilę Kogut, Marię Marciniak, Łukasza Romaniaka, Dorotę Rutę-Zdanowicz – także mającą na koncie wernisaże np. w Japonii, Zuzannę Strzemiecką i Marzenę Wieczorek.

Iwona Wróblak

marzec 2025 r.