DZIWOLUDY,
i inne ludy, tysiące ludzi na Jarmarku w Pszczewie
Park
Kultury przy plebani kościoła św. Magdaleny w Pszczewie, patronki
fryzjerów, ocieniony wielkimi drzewami, przytulny. Białe
średniowieczne namioty rycerzy. Bardzo lubię na Pszczewskich
Jarmarkach rozmawiać z rekonstruktorami rzemiosł dawnych, mają
dużą wiedzę i chętnie się nią dzielą. Jest kowal. Jest
powroźnik, opowiada o linach; z juty – rośliny pochodzącej z
Azji (tkanina o splocie płóciennym w kolorze szarym lub złotawym
produkowana z włókna łodygowego, dobrze i łatwo się barwiąca),
dawniej powszechnie używanych w gospodarstwie, do wiązania
zwierząt, (bawełniane były późniejsze) konopnych linach, z
lipowych łyk do wszechstronnego stosowania, używane np. w kopalni w
Wieliczce, włókna rozczesywano jak pęki włosów - w Ukrainie, i u
nas na Polesiu. Są inni dawni rzemieślnicy.
Słynne
chodaki holenderskie (saboty, klumpy dla koni) dłubane z jednego
kawałka z drewna czereśni, orzecha czy innych drzew liściastych,
„przyszli” w nich do nas Olędrzy...
Pani
kaletnica, z naszyjnikiem ze szklanych paciorków, z
zawieszonymi przy nich małymi rogami z sarenki – służyły do
robienia dziurek w skórze, pokazuje i uczy rzemiosła wytwarzania
torebek z cielęcej skóry, „kaletek” zawieszanych przy pasie.
Galanterię skórzaną wytwarzano też z grubszej skóry buka –
czyli młodego byczka, czy kozła, najgrubszą skórę miał dorosły
byk, miała wiele zastosowań. Roboczą odzież szyto mocnymi nićmi
z lnu i konopi, i uprząż parcianą, zajmowali się tym też
kuśnierze, rymarze, siodlarze...
Dyby
nieodłączną częścią pokazów mentalności czasów
średniowiecznych – i celem ulubionych fotek turystów... Dać się
zakuć w dyby i sfotografować... Obok inne narzędzia tortur, jak
buzdygan...
Dwie
sceny przygotowano w Parku przy plebani. A że Czas świątobliwy nie
płynie równo we wszechświecie, co jest wiadome, kiedy prządka
jego plecie nici zdarzeń i relacji między nimi... Na jednej ze scen
koronacja Bolesława Chrobrego, w otoczeniu dwórek i zakutego w
zbroję woja, nałożona Mu zostanie przez zakonnika błyszcząca
złotem korona królewska. W roli kronikarza czytającego latopisy
rycerz Chorągwi Ziemi Międzyrzeckiej Mateusz Górski, zasiadłej w
kręgu ciekawej gawiedzi opowiadając dawne dzieje, rozdając
książeczki.
Pszczew
był najbardziej wysuniętym na zachód miejscem w Polsce
Piastowej... Najstarsze w kronikach wzmianki napomykają o możliwej
bytności jadącego ze Zjazdu Gnieźnieńskiego czeskiego księdza
Wojciecha Sławnikowica, znanego jako św. Wojciech (później
zabitego w Prusiech), we wsi za Międzyrzeczem, i na Półwyspie
Katarzyna (gdzie archeolodzy znaleźli relikty średniowiecznych
konstrukcji drewnianych). Nie wiadomo wiele o przebiegu koronacji
księcia Bolesława Chrobrego w1000 r., tego ważnego dla pierwocin
polskiej państwowości wydarzenia. Bolesław dzielny czyli Chrobry,
urodzony w roku Pańskim 967, który przejął władzę od swego ojca
Mieszka I w 992 r., godnie wkroczył z orszakiem na scenę i zasiadł
na umoszczonym miękką skórą stolcu książęcym - i Bolesławus
Rex koronowanym był uczynion. Uczeni nie są pewni, czy nastąpiło
to wcześniej w 1000 roku podczas Zjazdu Gnieźnieńskiego –
Chrobry już wtedy miał poparcie niemieckiego cesarza Ottona III, i
nałożony został mu na skroń diadem, a wręczona włócznia św.
Maurycego stała się potwierdzeniem wielkiego znaczenia księstwa
Piastów wśród ówczesnych krajów, czy dopiero w 1025 roku, bowiem
cesarz Henryk II – następca Ottona III, i biskupi niemieccy,
okrutnie nie lubili uzurpatora Chrobrego; a Henryk najechał on był
Półwysep Katarzyny po czym deszcz zmył tę krnąbrną ziemię
Piastową... Ostały się jeno lipy i kościół Wojciechowy...
Na
drugiej scenie – ciekawe widowisko – koncert wrocławskiego
Zespołu „Dziwoludy”; dawna muzyka o korzeniach – jak myślę –
może indoeuropejskich, folk średniowieczny. Ze sceny Dziwoludna
melodyjna muzyka, proste drewniane instrumenty na biesiadach i
turniejach – i tym w Pszczewie, sławią pieśnią czasy dawnych
Słowian. Gruzińskie panduri, turecki saz, drewniany
flet, ludowy baraban, smyczek kemenche, i doświadczona
wokalistka śpiewu białego. Muzycy żmudnie przekopywali się
przez źródła historyczne i odmęty internetów, zadomowieni w
swoim średniowieczu znaleźli swoje własne brzmienie. Skład
Zespołu: Piotr „SzuwaR” Hornowski - panduri, wokal i
przeszkadzajki, Eryka Sikora - flety, Maja Janukiewicz - viella,
kemenche, skrzypce, wokal. Ewa Skalska - wokal, przeszkadzajki.
Szymon Chrobak - baraban, bębny, przeszkadzajki. Tomasz Bała –
saz.
Pieśni
i melodie średniowieczne, południowe – „Ścieżka Drakuli”,
oddaje tajemniczość i grozę słynnego Wlada hospodara wołoskiego,
„Zoriuszka” syberyjska, azjatyckie północne nuty, „Powiedz mi
dąbeczku polski” - może relikt kultu dawnych bogów drzewnych..?
O Hermenelingu, z XI wieku skandynawska pieśń miłosna trollicy z
zielonymi włosami, której jeśli się oświadczy człowiek –
zostanie ona też człowiekiem, czy człowieczycą... Białoruska
„Kupalinka”, czy luby wyłowi właściwy wianek... Taniec
Węgierski, taniec Niedźwiedzi z Pirenejów, w tawernie bywało
wesoło, sława Perunowi i chamowi, polewajcie wino – czyli
jak się ludzie dawniej bawili, Taniec o motylej radości życia.
Pradawny las opowiada o bitwach, pamięta kruki dziobiące ciała
poległych wojów, żaden z walczących nie pozostał żyw w tych
utarczkach. Udźwiękowić Wydarzenia, przekazać dziedzictwo
muzyczne, Melodię, śpiewność ludzkiego (z może nie tylko
ludzkiego) języka...
Ale
nie tylko to, ten piękny koncert, dzieje się w Parku Kultura...
Walki rycerskie ciężkozbrojnych, na miecze, cepy bojowe i pałki –
groźna broń. Walki za chwilę przeobrażą się w zabawę z dziećmi
z małymi miękkimi mieczykami, dzieci oczywiście zwyciężą...
Małe kusze i tarcze strzelnicze też są dla nich, średniowieczne
narty z drewna, gry i zabawy średniowieczne. No i w drodze na
wzgórze do Parku rozłożone wesołe miasteczko, karuzele dla
dzieci.
Dwa
obfite w wydarzenia dni w – maleńkim na co dzień – Pszczewie,
gdzie od 31. lat odbywają się tłumnie odwiedzane Jarmarki
Magdaleńskie Fort Art. W nawiązaniu do średniowiecznych tradycji
Jarmark odbywa się co roku w lipcu w okresie święta patronalnego,
z konkursem fryzjerskim o Grand Prix św. Magdaleny. Preludium
Jarmarku w tym roku to koncert poezji śpiewanej w wykonaniu Piotra
Rogali.
Jarmark
- Święto rękodzieła i rękodzielników; w okolicy Muzeum „Dom
Szewca” Paździorka rozłożyły się małe galerie sztuki. Kilka
stoisk okolicznych pszczelarzy kuszących wyśmienitymi miodami i
wyrobami z miodu... Na uliczkach wokół rynku, gdzie jest ustawiona
główna scena - pchli targ, jak na miasteczko ze średniowiecznym
rodowodem przystało. Czego tam nie ma... piękne barwione szkło,
wyplatane z wikliny koszyki. Starocie, niektóre na pewno cenne.
Ubrania, obuwie, przybory do kuchni, zabawki, galanteria skórzana,
ozdoby do włosów, kolorowe kubki, maty masujące, torby, stołki z
blatami z plastrów przeciętych drzew – stabilne, w różnych
rozmiarach i starannie wykończone... Charytatywny Kiermasz
(niedrogiej) książki, dla rożnych gustów, z którego dochód jest
przeznaczony ma leczenie chorej na SMA pszczewianki Mirki Górnej.
Prześliczne malutkie rogate kózki z Stołuńskiej Zagrody, które
można (i inne zwierzaczki u nich też) głaskać i przytulać, bo te
pieszczochy bardzo to lubią, a Stołuńska Zagroda zaprasza...
Na
ząb jest dużo – wędzone ryby, po które ustawia się kolejka,
świeże owoce... Wokół rynku rozstawione gęsto Foottrucki z
przekąskami, tradycyjne potrawy. Lody, smakołyki, co kto chce.
EKOPRZYSTANEK
- główny sponsor 31. Jarmarku Magdaleńskiego Folk Art 2025
Sireco, w parku Zakątek Kultury; Spółka ZUO Clean City z Mnich,
odbierająca i przetwarzająca odpady z gminy Pszczew, prowadzi też
działania edukacyjne dla mieszkańców, propaguje praktyki służące
przeciwdziałaniu zmianom klimatycznym - quizy wiedzy na temat
poprawnej segregacji odpadów, tworzenia ozdób i biżuterii z
materiałowych ścinek, itp. Pozostali sponsorzy: firma Balco, Marbo
Pur, Lubuski Bank Spółdzielczy, Nadleśnictwo Międzyrzecz,
Nadleśnictwo Międzychód. Partnerzy Jarmarku Magdaleńskiego:
Folwark Pszczew, Anna Hadryś Farat Fryzjerstwo. Wydarzenia
dofinansowane zostały ze środków Ministerstwa Kultury i
Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Narodowe Centrum Kultury:
Kultura – Interwencje. Edycja 2025”.
Na
głównej scenie także Zawody wędkarskie o puchar Wójta Gminy
Pszczew, otwarty Turniej skata indywidualnego. Sekcje GOK-owskiego
amatorskiego ruchu artystycznego – prezentacje młodych wykonawców:
Zuzanna Tomkowiak, Justyna Sztuba-Frąckowiak, Jakub Stroiński, Gra
Gitara (Agata Walkowska, Maja Dubkiewicz, Helena Cyranik, Oliwier
Rój, Ksawery Rój, Jakub Stroiński), Kaja Nowak, Aleksandra
Marchewka
Nadia
Wilczyńska, Aqqlele i La Gitarra (Magda Białaszek, Anastazja
Glapiak, Oliwia Dec, Zosia Janusz, Ola Hałuszczak, Agnieszka Dec,
Igor Drózd, Wiktoria Płotka). Maraquja Show – widowisko
wokalno-taneczne, Gro Brass – koncert orkiestry dętej, Electric
Roosters – Memory Władysław Magiera, wieczorna zabawa taneczna z
DJ Orzeł. W dzień następny - baśń o Sobotniej Górze spektakl
dla dzieci, SHOW fryzjerskie, Piekielnica koncert muzyki tradycyjnej,
DAIR celtic folk, Orkiestra Prowincjonalna poetycki punk-folk,
recital Wiktorii o Joachima Ryczek, koncert Zespołu PECTUS.
Bardzo
udany, zrealizowany – jak zawsze - z rozmachem Jarmark w Pszczewie,
z ofertą dla WSZYSTKICH, ważne wydarzenie kulturalne w okolicy, na
które przyjeżdżają goście z różnych stron Polski.
Iwona
Wróblak
lipiec 2025 r.
