W Muzeum - O dawnych szablach i nie tylko

Włodzimierz Kwaśniewicz wie o szablach, o broni białej, niemal wszystko. W międzyrzeckim Muzeum wysłuchaliśmy ciekawego wykładu pt.: „Uzbrojenie Powstańca Wielkopolskiego” wygłoszonego przez tego wybitnego znawcę uzbrojenia, posiadacza bogatego dorobku publikacji.

Włodzimierz Kwaśniewicz (z Zielonej Góry) jest doktorem nauk humanistycznych, znanym i cenionym historykiem; muzealnikiem - wieloletnim dyrektorem Lubuskiego Muzeum Wojskowego w Zielonej Górze z siedzibą w Drzonowie, bronioznawcą, biegłym sądowym w dziedzinie historii sztuki i bronioznawstwa, publicystą, pisarzem, autorem setek artykułów, katalogów, recenzji, opinii, ekspertyz oraz książek o dawnej broni i uzbrojeniu ochronnym. Jest wykładowcą akademickim, ogromna wiedza przedmiotowa, jak również profesjonalny sposób jej przekazywania, uczyniły ze spotkania ciekawe wydarzenie poznawcze również dla laików, nie tylko dla dość wąskiego kręgu wtajemniczonych. Muzealne egzemplarze broni można było wziąć do ręki, dokładnie obejrzeć.

            Broń, jak mówił, to obiekt spełniający wiele funkcji – poza jej przynależną. To symbol tradycji i przynależności, znak trwania wspólnej państwowości.

            Iskrą wzniecającą Powstanie Wielkopolskie, które wybuchło 27.12.1918 r., był przyjazd Ignacego Paderewskiego do Poznania. Powstanie było jedynym polskim zrywem niepodległościowym zakończonym sukcesem. Nie należy jednak nie doceniać - jak mówi Kwaśniewski – w naszej historii także tych przegranych powstań, mimo morza przelanej rodzimej krwi i wieloletnich represji były one zaczynem procesu trwania naszej narodowej tożsamości. Walka o wolność to także walka cywilna kilku pokoleń, wychowywanie w duchu przekazywania tradycji, kultury, w regionie poznańskim to także idea spółdzielczości, bogacenia się polskiego społeczeństwa, przygotowywania w ten sposób gruntu pod wydarzenia następnego wieku.

Wyposażenie wojsk powstańczych składało się z mundurów pozyskanych ze zdobytych pruskich magazynów wojskowych, z czapką rogatywką nawiązującą do tradycji napoleońskich z końca XVIII wieku i czasów formacji legionowych, ładownicy, karabinu typu Mauzer, kawaleryjskiej szabli oficerskiej o pięknie zdobionej rękojeści, szabli żołnierskiej w typie szabli pruskiej o skróconej głowni i drewnianej rękojeści.

Pałaszem nazywana jest szabla bojowa, była też szabla ozdobna. Główną częścią tej broni jest głownia.  Szable miały różnego kształtu rękojeści, z kabłąkami i ornamentacją. Na wyposażeniu wojsk powstańczych była także broń palna z oporządzeniem, zespołowa broń strzelecka Maksyma, bagnety (np. liściaki – z rękojeścią z ornamentem liściastym), pistolety, (niemieckie) stalowe hełmy, parciane taśmy z nabojami, manierki – uzbrojenie używane także potem w czasie II wojny światowej, oraz artyleria – lekkie i ciężkie armaty, balony i samoloty wojskowe.  

Iwona Wróblak

marzec 2019