Symbole naszej historii – wykład Jarosława Palickiego

Szkolna wiedza o polskich symbolach narodowych; barwach Flagi, hymnie i herbie, wiedza podstawowa dla Polaków. Jarosław Palicki z Instytutu Pamięci Narodowej. W Bibliotece Publicznej towarzyszy wykładowi wystawa: „Symbole naszej historii”.

Rys historyczny tematu od najdawniejszych czasów. Godło wzięło się z herbu i pieczęci. Na herbach umieszczano elementy nazw dynastycznych, rodowych panujących królów. Herby były też na monetach. Prezentowany jest denar Bolesława Chrobrego z 1000 r.

Na wykładzie, jako ilustracja – filmy i pieśni; m.in. „Bogurodzica” z obrazu filmowego „Krzyżacy”. O korzeniach naszego godła... Palicki wspomina legendę o Lechu. Prezentuje godła i herby w poszczególnych epokach. Czasy Piastowskie. Barwy narodowe wzięły się z godła. Piękny ptak na na wizerunku godła, na nim siła i moc... nie do końca wiadomo, czy to orzeł, może gołąb lub paw... 1295 r. – koniec rozbicia dzielnicowego, królem jest Przemysł II, biały orzeł na czerwonym tle na słynnym Szczerbcu, mieczu koronacyjnym. Był na pieczęciach uwiarygodniających majestat państwa, i przywileje.

Dynastia Jagielońska. Na godle inicjały królewskie. Próżniejszy monarchowie elekcyjni też mieli - na tym polskim - swoje rodowe godła i herby. Rzeczpospolita Obojga Narodów – w godle Korona i Pogoń Litewska. Dynastia Wettynów – August II i III Mocny. Stanisław August Poniatowski – godło jest na czapkach, z inicjałami królewskimi S.A. Legiony Dąbrowskiego, przedtem Napoleon Bonaparte, Księstwo Warszawskie – tu orzeł i godło Saksonii.

Kongres Wiedeński 1815 r. Znika Księstwo Warszawskie, powstaje kadłubowe Królestwo Polskie (1815-1830) – car rosyjski jako król polski; trzy czarne orły z orłem białym na czerwonym tle. Powstanie Listopadowe 1830 r. – godło na czapce, na nim orzeł siedzący na tarczy. Powstanie Styczniowe 1963 r. - orzeł, Pogoń, i św. Michał archanioł, symbol Rusi.

1914 – Wielka Wojna Narodów. Po niej miała być jeszcze większa, i jeszcze bardziej krwawa... Ententa; Trójporozumienie - Francja, Anglia i Rosja przeciw Austro-Węgrom i Turcji, Polacy byli zmuszeni do walki po obydwóch stronach, i nie o Polskę. Powstaje, już polski, Związek Strzelecki – orzeł jest na banknotach; Brygady Legionowe – powołane za zgodą Austro-Węgier, pod przewodnictwem Józefa Piłsudskiego. Legion Puławskiego, powstaje też w 1917 r. Armia gen. Hallera we Francji.

W 1927 r. rozpisano konkurs na godło Polski. W 1943 r. będzie obowiązywał kształt orla wzięty z modelu godła Dywizji Kościuszkowskiej. Po wojnie, do dzisiaj, obowiązuje model herbu ustalony w 1990 r.

Barwy naszej Flagi. Biały – to niepokalanie, czerwień symbolizuje krew i poświęcenie. 1792 r. czas Konstytucji 3 Maja, uznano te barwy za narodowe, były na opaskach, naszywkach, wstążkach. Przywrócono je po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. W 1927 ustalono jako obowiązujący – czerwień cynoberu. Na fladze morskiej jest dozwolona bandera w kształcie prostokąta, napis ORP znaczy – Okręt Rzeczpospolitej Polskiej.

Pierwszym hymnem polskim, w XIII wieku, był „Gaudem Mater Polonia”, „Bogurodzicę” śpiewano od 1386 r. - koronacja Władysława Jagiełły. „Hymn Szkoły Rycerskiej” to XVIII wiek – napisał go Ignacy Krasicki. Autorem „Pieśni Konfederatów Barskich” był Juliusz Słowacki. Inne pieśni pretendujące do hymnu polskiego – „Święta miłości kochanej Ojczyzny”, „Pieśń Legionów” polskich we Włoszech z 1795 r. „Mazurek Dąbrowskiego” Józefa Wybickiego, słuchano go na pozytywkach w Księstwie Warszawskim. 1863 r. - „Boże coś Polskę” A. Felińskiego. „My Pierwsza Brygada” grany jest do dzisiaj. Tak jak i „Rota” Marii Konopnickiej. Spośród tych pieśni, w 1926 r. wygrał konkurs na Hymn Polski utwór pt. „Mazurek Dąbrowskiego”.

Iwona Wróblak

listopad 2023 r.