W narodzie nie umierają tylko przyśpiewki

W Pieskach – muzycznie; ludowo i biesiadnie. Jubileusz, XX Muzyczne Spotkania z Folklorem w Pieskach, gdzie co roku spotykają się miłośnicy tańca i śpiewu ludowego. Znana od lat na tym festiwalu, i nie tylko na tym, para niezmordowanych tancerzy: Zenon i Grażyna – już przed sceną, są niesamowici...

„...(...) takiego Janicka...” słyszymy „Ale Babki” z Piesek, gospodarzy Festiwalu, przy instrumentach klawiszowych, jak widzę, Kamil Dziembowski, więc - dbałość o stronę muzyczną, staranne wykonanie... „Starodworzanki” ze Starego Dworku - „(…) w moim ogródecku (…)”. Wszystko co swojskie i ludowe, znane od pokoleń.

Piosenki biesiadne i ludowe. Wojciech Witkowski dyryguje w Pieskach zespołem z Domu Dziennego Senior Plus z Międzyrzecza z Ośrodka Pomocy Społecznej. Stale słychać ich śpiewających w centrum miasta, tam się dużo dzieje...

Przechadzam się po boisku w Pieskach. Jarosław Ćwiertnia, lokalny rzeźbiarz, jest obok swojego stoiska, prezentuje nie tylko swoje rzeźby, także – dumny - rysunki, portrety w ołówku swojej córy, są bardzo dobre... Sam także umie dobrze rysować, pytam o rodzinną tradycję, czy może dziadek też umiał...? Obok dziełka innych naszych lokalnych artystów.

Smakowitości ze stoisk Kół Gospodyń Wiejskich – Nietoperek, Kęszyca, Święty Wojciech, Kaława. Sama zajadam się Zboczonym (przez boczek/dobrą kiełbaskę) Ziemniakiem, skórka jest przyjemnie chrupiąca... Są zupki - serowa, ogórkowa, świetnie przyprawione, lody itp. Na stoiskach umieszczonych na obrzeżach placu, gdzie dzieje się festyn, mnogość przypraw z kuchni domowej, i przetwory domowe.

Kilkuletnia Zosia z „Małej Tęczy” z Olbrachtowa - Stowarzyszenie „Mała Wielka Tęcza”, przykłada smyczek do skrzypiec. Dzieci uczą się gry ze słuchu, chodzą też do szkoły muzycznej. Wiązanki pieśni ziemi żywieckiej, kierowniczką zespołu jest od 4. lat Krystyna Starosta, której mama była też animatorką kultury ludowej. Zespół działa 21 lat. Dzieci spontanicznie zatańczyły do którejś z piosenek słyszanych ze sceny, za inicjatywę nagrodzone zostały brawami przez festiwalową publiczność.

Kontynuatorami tradycji Wichowskiej są wnuki i prawnuki bardzo już starszych pań Wichowianek, z Zespołu Pieśni i Tańca Górali Czadeckich „Żródełko” z Wichowa - Urząd Gminy w Brzeżnicy, wytrawnych śpiewaczek, które często podziwialiśmy w Pieskach za ich przeponowy naturalny wokal, piosenki, które przywiozły na nasze tereny z odległych miejsc, a kulturę śpiewaczą odziedziczyły po przodkach.

Wśród zespołów – bardzo różnych – też cenny prasłowiański ryt; „Macierzanki” (nazwa może w hołdzie tej użytecznej rośliny leczniczej...) z Gościmia, grupa nieformalna, śpiewający piosenki ludowe z Lubelszczyzny, też piosenkę ludową z Ukrainy tłumaczoną na język polski; prezentują 6 wsi z Powiatu Strzelecko-Drezdeneckiego, i dużą wiedzę etnograficzną, związaną, jak myślę, z cierpliwością przy przeszukiwaniu źródeł, bardzo nielicznych...

W narodzie, czy narodach, nie umierają tylko przyśpiewki, reszta, siłą rzeczy się zmienia w czasie... Myślę, że taki jest sens festiwali folkloru ludowego – zachować cenne kulturowe dziedzictwo, wyłuskać z niego ziarna... Starannie dobrane teksty, złożone z ocalałych ludowych przyśpiewek, ślady kultów prasłowiańskich czy może jeszcze – dawniejszych...? Bogów z gajów leśnych, Deli, Leli, Jaszy, Swarożyca czy Żywie, nadjeziornych beregiń, i nawarstwień znaczeń na nich późniejszych wczesnochrześcijańskich, już tzw. diablich... Motywy, jak echa z zarania dziejów, szeroko rozumianego opola, z naszo-sąsiedzkich ojczyzn, gdzie osadnictwo można liczyć w wielu stuleciach, jeśli nie tysiącleciach. Szkolone głosy męskie, i ciekawe kostiumy stylizowane na prasłowiańszczyznę. Ich korzenie są głęboko wrosłe w nasz prechrześcijański, kupalny bogaty świat domowych bogów, zantropomorfizowanych, i nie-centrystycznych.

Ciekawe kostiumy, proste stylizowane na lniane koszule z wyszywankami, z naszyjnikiem o symbolice lunarnej i takim kształcie - niepełnego Księżyca, stary symbol płodności – ducha witalnego opiekującego się satelitą Ziemi. Pani Alina z Zespołu w białej sukni/koszuli ma przepasaną wokół pasa chustę kolorową z powiewnego tiulu, kiedyś były z naturalnej tkaniny, i sakwę uplecioną z koralików drewnianych. Na głowach szeptuch/wiedzących (kapłanek) duże wieńce – dzieło ich znajomego leśniczego, uplecione z ziół rosnących od dawien dawna w gajach i puszczach – rumianku, ruty, tymianku...

Zespoły śpiewacze z towarzyszeniem innych instrumentów, z instrumentem akustycznym, z towarzyszeniom innych instrumentów, z towarzyszeniem kapeli;

łącznie 17 kapel przyjechało w tym roku do Piesek, i jako Gość Specjalny „Kotkowiacy” ze Zbąszynka; każdy niepowtarzalny, i z pasją zespołowego muzykowania. Oprócz wymienionych wystąpiły: Zespół „Echo” z Międzyrzecza, Zespół „Poziomeczki” z Bobowicka – Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego im. Zesłańców Sybiru, Zespół „Trzebiechowanie” z Trzebiechowa - Trzebiechowski Ośrodek Kultury im. Tadeusza Wojtera, nauczyciel: Szymon Opara, kierownik: Teresa Rożek, Zespół „Fryderyki” z Nowej Jabłonnej z Gminnego Ośrodka Kultury w Gościeszowicach.

Bardzo dobry Zespół „Obrzanie” ze Skwierzyny - Stowarzyszenie Miłośników Zespołu Obrzanie, Zespół „Polne Kwiaty” z Wymiarek; z Gminnego Ośrodka Kultury i Biblioteki w Wymiarkach; panie w wieku eleganckim, Zespół „Ulala Kęszyca Leśna” z Kęszycy Leśnej, „Pstre Wianki” z Pszczewa; Gminny z Ośrodka Kultury w Pszczewie, śpiewający utwory współczesne, ludowe i autorskie instruktora Eustachego Kucharskiego, kierowniczką Zespołu jest Ewa Walkowska, mająca wielkie zasługi dla kultury pszczewskiej.

Pamiętamy Zespół „Pod Kasztanem” z Templewa - Gminna Biblioteka Publiczna w Bledzewie, jego bardzo dobre wykonania, zdobył wiele nagród na festiwalach i przeglądach, Zespół powstał w 2006 r. przy KGW w Templewie, kierowniczka Joanna Twardosz, instruktor muzyczny: Alojzy Schleer. Zespół Śpiewaczy „Osoria” ze Szczańca - Szczeniecki Ośrodek Kultury, powstał w 1999 r., nazwa nawiązuje do pielęgnowanej w Szczańcu historii rodu Szczanieckich herbu Osoria, założycieli Szczańca. Instruktor muzyczny „Osorii” - również utytułowanej, to Zdzisław Dziekan. Ze Skwierzyny jest też

Zespół „Jarzębina” - Stowarzyszenie Zespołu Jarzębina, mają w dorobku 4 nagrane płyty, kierowniczką Zespołu jest Teresa Starzyńska, instruktorem: Zdzisław Dziekan.

Musieliśmy nieco czekać, aż minie burza, by usłyszeć w godzinnym koncercie Gościa Specjalnego - Kapelę Koźlarską „Kotkowiacy” ze Zbąszynka.

Tytuł Laureata XX Muzycznych Spotkań z Folklorem zdobyły zespoły: „Mała Tęcza” z Olbrachtowa, „Fryderyki” z Nowej Jabłonny, „Macierzanka” z Gościmia i „Jarzębina” ze Skwierzyny.

Wyróżnienia dla zespołów: „Echo” Międzyrzecz, „Poziomeczki” z Bobowicka, „Ale Babki” z Piesek, Dziennego Domu Senior+, „Trzebiechowianie” z Trzebiechowa, „Brzezinki” z Santocka, „Starodworzanki” ze Starego Dworka, „Obrzanie” ze Skwierzyny, „Polne Kwiaty” z Wymiarek. „Ulala Kęszyca Leśna”, „Źródełko” z Wichowa, „Pstre Wianki” z Pszczewa, „Pod Kasztanem” z Templewa i „Osoria” ze Szczańca.

Iwona Wróblak

lipiec 2024