Skamander w DKK. … A wiosną niechaj wiosnę, nie - Polskę zobaczę

W Bibliotece Publicznej kolejne spotkanie w Dyskusyjnym Klubie Książki, moderatorką jest Renata Dyla. Temat ciekawy: Skamander – grupa poetycka, którą zaczęli formować ok. 1916 r. Julian Tuwim, Antoni Słonimski, Jarosław Iwaszkiewicz, Kazimierz Wierzyński i Jan Lechoń. Swoją nazwę wzięli od rzeki Skamander opływającej Troję; zawarta jest w nazwie też aluzja do słynnego zdania z „Akropolis” Stanisława Wyspiańskiego: „Skamander połyska, wiślaną świetląc się falą”.

Wiersz „Herostrates” Jana Lechonia: „(...) Ja nie chcę nic innego, niech jeno mi płacze/Jesiennych wiatrów gędźba w półnagich badylach;/ A latem niech się słońce przegląda w motylach,/ A wiosną - niechaj wiosnę, nie Polskę zobaczę (...)”.

Zrzucić czarny płaszcz Konrada. Skamandryci zdystansowali się wobec polskiego modernizmu, bo według nich - poezja Młodej Polski się wyczerpała. Skamander – to radość wolności, manifestacja młodości. Z gruzów po przestarzałych imperiach chcieli zbudować własne demokratyczne i nowoczesne państwo, poezji dać powszedni język, odpatetyzować liryzm, uniknąć dosłowności. Zachłyśnięci wolnością (radość z „odzyskanego Śmietnika”), zrzuciwszy narodowowyzwoleńcze brzemienia, dążyli do zrozumienia otaczającej zewsząd nich rzeczywistości, i uczestnictwa w świecie...

Zachwycić się życiem (również jego stroną biologiczną) i codziennością, stosować kolokwializmy, neologizmy, i wulgaryzmy. Fascynacja tłumem i jego potęgą, nowoczesnością, nawiązania do filozofii H. Bergsona (witalizm, biologizm), oraz F. Nietzschego (koncepcja nadczłowieka). Łączenie różnych form wypowiedzi (liryka, satyra, ironia), pochwała życia i jego przejawów - afirmacja aktywizmu.

1916–1918 – formowanie się grupy na Uniwersytecie Warszawskim wokół studenckiego czasopisma „Pro Arte et Studio”, gdzie poeci występowali przeciwko modernistycznym epigonom. „Pod Picadorem” - stolik na półpiętrze w kawiarni „Mała Ziemiańska” przy ul. Mazowieckiej 12 w Warszawie. Recytowali wiersze w miejscach ogólnodostępnych; w okresie międzywojennym kawiarnia była jednym z najważniejszych miejsc spotkań inteligencji warszawskiej: poetów, literatów, artystów malarzy, dziennikarzy i aktorów; ich aktywności pozaliterackich, działalności kabaretowej, odczytach. „Skamander” redagowany był przez Mieczysława Grydzewskiego. Pojawiają się pierwsze tomiki piątki skamandryckich poetów: Julian Tuwim – „Czyhanie na Boga”, Jan Lechoń – „Karmazynowy poemat” Antoni Słonimski – „Sonety” , Kazimierz Wierzyński – „Wiosna i wino”, Jarosław Iwaszkiewicz – „Oktostychy”.

W latach późniejszych dołączyli do Skamandrytów Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Józef Wittlin, Stanisław Baliński, Jerzy Liebert, Kazimiera Iłłakowiczówna, powieściopisarze i krytycy. W latach 30. ubiegłego wieku Skamandryci byli w kulturze postrzegani jako reprezentanci establishmentu politycznego, rządowego, ich więź grupowa zaczynała słabnąć na tle stosunku poszczególnych poetów do obozu sanacyjnego – zamachu majowego i autorytarnych rządów Piłsudskiego, procesów brzeskich, rozpadu obozu sanacji po śmierci Marszałka, Iwaszkiewicz i Lechoń objęli stanowiska dyplomatyczne za granicą. Miesięcznik ukazywał się ponownie w latach 1935-39.

Iwona Wróblak

listopad 2024 r.

 

VIII Festiwal Muzyki Kameralnej – koncert ostatni w tym roku

To już niestety ostatni, w tym roku, koncert w cyklu: VIII Festiwal Muzyki Kameralnej. Mamy nadzieję, że w przyszłym sezonie także - w naszym szacownym centrum muzycznym, czyli międzyrzeckiej PSM, znowu będziemy mieli okazję zanurzyć się w muzyce z najwyższej półki, słuchać młodych, ale już mających osiągnięcia artystyczne muzyków.

Kamila Halska – pianistka i Jakub Staszel – skrzypek. Nasze nadzieje – taki tytuł miał koncert, to nadzieje związane z utalentowanymi młodymi ludźmi, którzy (niedawno) kończyli szkoły takie jak nasza Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia im. Wandy Wiłkomirskiej w Międzyrzeczu.

Wystąpili też uczniowie naszej Szkoły: Maja Dubkiewicz – wiolonczela, zagrała Andrea Caporale „Sonata e-moll” cz. I i II, oraz Nikodem Nawrot – flet, wykonał utwór Blaz'a Pucihar'a „Powrót do domu”. Przy fortepianie akompaniowała Ekaterina Matokh.

Koncert prowadził Ryszard Szydełko i Teresa Lorenc. Był też obecny Wiesław Pietruszak i Katarzyna Winkiewicz, zastępująca panią dyrektor PSM Małgorzatę Telegę – Nowakowską.

Kamila Halska, studiująca obecnie w AM w Poznaniu u prof. P. Szychowskiego – fortepian, i zagrana przez nią Fryderyka Chopina rytmiczna „Etiuda ges-dur”. Jakub Staszel z Podhala – skrzypce i kompozycja J. S. Bacha „Grave e-moll”, żywiołowo wykonana przez młodego muzyka. Potem znowu fortepian i „Romans” M. Glinki „The Lark”, czyli „skowronek”, najsłynniejsza rosyjska pieśń romantyczna. Hans Seeling – „Etiuda es-moll” op. 10 no.12., wodny, czy fruwający w wodnej fali, ptaszek, reprezentatywny dla kanonu romantycznego utwór, opowieść ze stosownym dla epoki wyrazem. Grażyny Bacewicz, która koncertowała w całej Europie, a Paderewski fundował jej stypendium – fantazyjny „Kaprys Polski”. Znowu Chopin i Kamila Halska, na fortepianie zagrana przez nią „Ballada g-moll”, subtelność, ludowość inkrustowana liryzmem, i kunsztem wykonania.

Henryk Wieniawski „Legenda”, na fortepian i skrzypce, nostalgiczna i taneczna, łącząca pokolenia od wieków zamieszkałe na naszej ziemi, muzyczna ilustracja krajobrazu kulturowego, jego historii. Jeszcze raz Wieniawski - „Kujawiak” i „Obertas”, tańce polskie, ludowa muzyka przetworzona artystycznie w doskonały utwór muzyczny.

Patronat Honorowy nad wydarzeniem objął Bogusław Zaborowski Starosta Powiatu Międzyrzeckiego. Dyr. artystyczny prof. AMP dr hab. Piotr Szychowski. Rada Programowa: Celina Kotz, Alina Kubik, Marcin Baranowski, Piotr Szychowski. Komitet Organizacyjny: Małgorzata Telega – Nowakowska, Katarzyna Winkiewicz, Ewa Zdrowowicz-Kulik, Ryszard Szydełko, Wiesław Pietruszak.

Podziękowano, i wręczono pamiątkowe dyplomy, darczyńcom: wymienieni zostali Marszałek Lubuski, Starostwo Powiatowe w Międzyrzeczu, Jacek i Beata Bełzowie Pensjonat „Pod Strzechą”, „Lekarze na Dworskiej”, Tomasz Jarmoliński, Jerzy Kuźmicz, Jerzy Wierchowicz, Ewa Zdrowowicz-Kulik, Dorota Szymkowiak Salon Fryzjerski w Skwierzynie, Anna Podsiadła Salon Fryzjerski w Skwierzynie, Ewa i Lesław Hołownia, Lidia i Krzysztof Szczerbiak, Agnieszka Błajet.

Spotkania Kameralne organizowane są przez Stowarzyszenie Miłośników Muzyki Organowej i Kameralnej „Sauerianum” we współpracy z Państwową Szkołą Muzyczną I stopnia im. Wandy Wiłkomirskiej w Międzyrzeczu.

Iwona Wróblak

listopad 2024 r.