Dobre książki i kawa w DKK. Olimpijskie Konkursy Sztuki i Literatury

W Dyskusyjnym Klubie Książki przy Bibliotece Publicznej w Międzyrzeczu kolejny temat: „Olimpijskie Konkursy Sztuki i Literatury. Polscy olimpijczycy 1912-1948”. O Igrzyskach opowiadała Maria Marciniak.

W muzeach na zabytkowych naczyniach, amforach, możemy zobaczyć postacie greckich zawodników, pisano o ich dokonaniach utwory literackie. Podczas uroczystości religijnych odbywały się zawody sportowe, występy poetów, muzyków i śpiewaków, pierwszy opis igrzysk znajduje się w „Iliadzie” Homera.

Pierwsze igrzyska, w Olimpii na półwyspie Peloponeskim w starożytnej Grecji, miały miejsce w 776 p.n.e. Odbywały się co cztery lata, na pięciodniowy czas igrzysk zaprzestawano wojen, ogłaszano „pokój boży”. Najstarszą dyscypliną olimpijską był dromos – bieg krótki na dystansie jednego stadionu - 600 stóp, to jest 192,67 m, od 14. Igrzysk doszedł diaulos – bieg średni, na dystansie dwóch stadionów (385,34 m), potem dolichos, czyli bieg długi na długości 24 stadionów. Za pierwszego zwycięzcę uznaje się Akantosa ze Sparty. W zapasach nie obowiązywał podział na kategorie wiekowe czy wagowe, zwycięstwo osiągano po trzykrotnym powaleniu przeciwnika na ziemię. Od 18. Igrzysk rozgrywano pentathlon czyli pięciobój: rzut oszczepem, rzut dyskiem, skok w dal, bieg na dystansie jednego stadionu i zapasy. W kolejnych Igrzyskach doszła walka na pięści, wyścigi rydwanów powożonych przez właścicieli zaprzęgów, pankration - skrzyżowanie zapasów i walki na pięści, hoplites, czyli bieg w uzbrojeniu na dystansie równym dwóm stadionom. Z biegiem czasu do programu Igrzysk dodawano kolejne konkurencje, wśród nich zawody poetów i trębaczy.

Pierwszym punktem uroczystości rozpoczęcia Igrzysk było złożenie przysięgi przed posągiem Zeusa, ofiary dla tego boga. Zwycięzca otrzymywał jako nagrodę wieniec z gałązek z wawrzynu (laur olimpijski), z czasem też pieniądze i przedmioty wartościowe; nazywany odtąd olimpionikiem stawał się sławny, budowano pomniki na jego cześć i pisano wiersze. Występowano nago, w igrzyskach mogli wziąć udział tylko wolni nie obciążeni klątwą bogów greccy mężczyźni, kobietom wstęp na zawody był pod karą śmierci wzbroniony. W 393 n.e. chrześcijański cesarz rzymski Teodozjusz I Wielki zakazał organizowania igrzysk olimpijskich z uwagi na ich pogańskie korzenie.

Idea igrzysk olimpijskich została wskrzeszona w końcu XIX wieku przez francuskiego pedagoga i działacza sportowego barona P. de Coubertina, dużo podróżując propagował zdrowy tryb życia wśród młodzieży, jego dewizą było - zahartować Francję przez sport. W 1896 roku po raz pierwszy w czasach nowożytnych zorganizowano igrzyska olimpijskie w Atenach w Grecji.

Na fladze olimpijskiej jest pięć różnokolorowych (w barwach występujących na różnych flagach państwowych; symbolizując różnorodność, międzykontynentalną jedność ludzi zamieszkujących Ziemię) przecinających się kół – jak 5 dyscyplin sportowych uprawianych w starożytności. Oficjalnym od 1958 r. „Hymnem olimpijskim” jest utwór muzyczny skomponowany przez Spirosa Samarasa.

Pochodnię z ogniem olimpijskim, wznieconym w Grecji w ruinach świątyni Olimpii, sztafeta olimpijska przekazuje kolejnym biegaczom, którzy niosą ją do miasta-gospodarza Igrzysk, i płonie ona przez cały czas trwania zawodów.

Miejsce rozgrywania igrzysk olimpijskich ustala Międzynarodowy Komitet Olimpijski. Polska uczestniczy oficjalnie w Igrzyskach Olimpijskich od 1924 r. Propagowaniem ruchu olimpijskiego w Polsce, edukacją olimpijską i organizowaniem udziału polskich sportowców zajmuje się Polski Komitet Olimpijski.

Olimpijski Konkurs Sztuki i Literatury odbywał się w latach 1912–1948 równolegle ze sportowymi letnimi igrzyskami olimpijskimi. Program rywalizacji artystycznej obejmował poezję, epikę, malarstwo, architekturę i muzykę.

Polski poeta Kazimierz Wierzyński został wyróżniony za tom wierszy „Laur Olimpijski” złotym medalem na Olimpiadzie w Amsterdamie w 1928 r., jego utwory zostały przetłumaczone na wiele języków.

    Uchwałą Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 28. lipca 2023 r. rok 2024 został ustanowiony Rokiem Polskich Olimpijczyków.

Iwona Wróblak

wrzesień 2024 r.