Grzegorz Nowik – historyk i wykładowca

            Grzegorz Nowik jest nie tylko historykiem, pracownikiem naukowym, wykładowcą. Jest świetnym mówcą i gawędziarzem. Dwugodzinne spotkanie z nim w czytelni naszej Biblioteki Publicznej było przyjemnością samą w sobie. Olbrzymia wiedza fachowa, umiejętność jej przekazania, dar  nawiązywania kontaktu z każdym słuchaczem. Tematem głównym była słynna Enigma i dzieje łamania jej szyfru przez polskich kryptologów. Jak sam  mówi, dla historyka bardzo ważne jest pytanie – dlaczego coś się dzieje W tym wypadku chodziło mu o to, dlaczego w okresie międzywojennym mimo tak niekorzystnych uwarunkowań geopolitycznych udało się nam zachować państwowość na ważne dla nas 20 lat po ponad stuletnim okresie zaborów Wskazuje na polski potencjał intelektualny, polską szkołę matematyków, która pozwoliła na powstanie w krótkim czasie wysoko kwalifikowanych kadr do wywiadu wojskowego. A plasował się on w czołówce najlepszych wywiadów w Europie.

            Pan Nowik zajmuje się wojną z Rosją Radziecką z 1920 r., to jego pasja. Wie o tym okresie wszystko. Opasły tom książki o Enigmie swojego autorstwa („Zanim złamano Enigmę...Polski radiowywiad podczas wojny z bolszewicką Rosją”), który przyniósł ze sobą na dzisiejsze spotkanie dotyczy dziejów polskiej myśli matematycznej. Druga wojna światowa to także historia udziału polskich kryptologów w zwycięstwie aliantów nad hitlerowskimi Niemcami. Nie było to przypadkowe. Mieliśmy przecież tradycje łamania szyfrów przez polski radiowywiad już w czasie wspomnianej wojny w 1920 r.,  kiedy rozkazy i meldunki sowieckich dowódców dla polskiego sztabu nie były tajemnicą. W czasie dyskusji padały w związku z tym pytania ogólniejszej natury. O kondycję polskiej myśli naukowej. O obowiązki wobec ojczyzny nie najlepiej opłacanej polskiej kadry naukowej. O wychowanie młodzieży ku patriotyzmowi. Wreszcie o sam kształt idei patriotyzmu dzisiaj, o możliwe przewartościowania w związku z duchem czasu, w którym żyjemy. O stałe niezmienne rysy idei patriotycznej. Jak wiele tu trzeba zmienić poczynając od nauczycieli, poczynając od ich stosunku do ucznia, do dziecka? Harcerstwo, co z ideą harcerstwa, która te zadania przed wojną bardzo dobrze wypełniała, może warto do tego wrócić...Pan Nowik mimo ogromu pracy zawodowej zawsze znajduje czas, jako instruktor harcerski, na takie spotkania z młodzieżą, na takie wychowawcze spotkania na obozach i biwakach, połączone z  zabawą i wypoczynkiem.

           

Iwona Wróblak

luty 2006