Pieśń jest pamięcią

            226 Rocznica uchwalenia Konstytycji 3 Maja, z tej okazji – wielka, artystyczna, celebracja wydarzenia, w sali widowiskowo–kinowej Międzyrzeckiego Ośrodka Kultury. Koncert Reprezentacyjnego Zespołu Artystycznego Wojska Polskiego pt. „Piękna nasza Polska cała”. Oglądaliśmy ich dzięki zaproszeniu ze strony dowódcy 17 WBZ płk Piotra Malinowskiego i burmistrza Międzyrzecza Remigiusza Lorenza.

            Przepyszne widowisko, z udziałem orkiestry symfonicznej, śpiewacy o szkolonych głosach i zespół baletowy tańczący tańce polskie z różnych regionów naszego kraju. Orkiestrą dyrygują Tomasz Habuń i Piotr Racewicz. Wspaniałe kostiumy z epok. Kontusze i szable sarmackie u boku, godne postawy wojów i wdzięk szlachcianek w dawnych strojach. Pieśni znane i zapomniane, pieczołowicie odtworzone z historycznych źródeł. Piosenka, i pieśń, jest pamięcią…

            Polsce, dziejom polskim, wydarzeniom ważnym dla historii, zawsze towarzyszyli literaci i artyści. Równolegle do ważkich wydarzeń końca XIX wieku powstawały artystyczne ich emanacje. Na początek – jeszcze dawniejszy „Marsz triumfalny na cześć króla Jana III Sobieskiego”, przypomnienie, skąd jesteśmy jako wspólnota, o naszej żywej tkance tożsamości kulturalno – państwowej. Dekoracją sceny, tłem, na którym wykonywane są utwory, jest wielki, na czerwonym królewskim tle, misternie stylizowany - na dawny znak na sztandarach, Orzeł Polski z koroną. Aktorzy w husarskich pancerzach, z pióropuszami, wiktoria wiedeńska, patetyczny ton…

            Okres późniejszy. W czasie niewoli ku pokrzepieniu serc – Fryderyk Chopin i „Polonez A-dur”, wykonany przez orkiestrę. Stanisław Moniuszko – „Mazur” z „Opery Halka”, Henryk Wieniawski – „Kujawiak”, przypomnienie o mozaice regionalnej składającej się na naszą kulturę ogólnopolską, ostatni akcent też będzie taki, jak klamra – stroje regionalne tancerzy, to poszczególne regiony kraju budują tożsamość naszej ojczyzny, ich samoistność i niepowtarzalność – w tej wspólnocie. Rok 1914. Utwory z czasów, kiedy w zawierusze wojennej odzyskiwaliśmy utraconą niepodległość. Siwy Strzelca strój – siwe mundury wykonawców. Dzieje najnowsze – tutaj nasz nowożytny hymn, w czasie wykonywania „Marszu I Brygady”, dzisiaj pieśni reprezentacyjnej Wojska Polskiego - wszyscy na widowni wstali, w aplauzie, w spontanicznym szacunku dla naszych przodków, podziękowaniu za ich uwieńczone sukcesem starania o wspólny Dom, dla Józefa Piłsudskiego. Śpiewnik żołnierski. Wiązanki pieśni legionowych, „Kadrowa” – pieśni o codziennym życiu Strzelców – jak długo w sercach naszych tkwi/ojczysta miłość... zwycięży orzeł biały i polski lud. Niepodległości trzeba było bronić u zarania. Rok 1920 – „Pieśń o wodzu naszym”, Polska umiała się wtedy obronić, a także powstrzymać napór obcej ideologii – nie na długo niestety…

            Pieśni następne. Cicho śpiewana, przez wysokie kobiece głosy, z ilustracją towarzyszącym im partii na skrzypce - „Czerwone maki…”. Dzięki wielkiej daninie polskiej krwi udało się przerwać niemiecki front na południu Europy. Szlaki wojenne do kraju prowadziły z Narwiku, Syrii, z różnych stron Europy i świata – do Polski, na tle dekoracji Orła Białego i chóru wojskowych – jakby strzegących Go, przewijają się ich śpiewający koledzy w charakterystycznych pelerynach Karpackiej Brygady Strzelców Podhalańskich. Wolność nasza mierzy się krzyżami poległych…

            „Warszawskie dzieci…” – zryw niepodległościowy z 1.sierpnia 1944 r. „Marsz Mokotowa”, i nieco żartobliwy, by zmniejszyć napięcie horroru codziennych dni walk w powstańczej Warszawie - „Pałacyk Michla”. Karabin Stena trzymany przez powstańca, drugi z nich ma tylko granat za paskiem munduru. Powstańcze, bohaterskie sanitariuszki z torbami przewieszonymi przez ramię. Biało-czerwone opaski na rękawach. Między pieśniami przerywniki w postaci dawnych utworow, czerpanych z bogatego repertuaru Zespołu – dla przypomnienia, wydaje mi się – faktu ciągłości naszego bytu państwowego, spoistości kultury, mimo tragicznej, w wielu okresach, historii. „Żołnierskie igraszki” – skoczny taniec z ułanami, legendą naszych wojsk.

            Nasze współczesne polskie wojsko. Rozpisano konkurs na pieśń o tematyce wojskowej. Usłyszeliśmy dwa utwory zgłoszone na konkurs:  „Gdy nas zbudzi trąbka…” – na pewno będzie tak jak od wieków, kiedy jest potrzeba, wojskowi staną z bronią na wezwanie. W marszowym rytmie – piosenka jest pamięcią, kanonem pamięci o obowiązkach, była jak modlitwa - tak ważna, kiedy trzeba było znowu bronić kraju. Piękna pieśń, o poetyckim tekście pełnym symboli i odniesień: „Biel z czerwienią – czerwień bielą” – barwy te są jak świat (nasz) strojny w paletę kolorów, dwa z nich są zrośnięte z naszą samoistnością wspólnotową, ta zapewnia nam optymalne warunki bytu i rozwoju w kulturze, która jest NASZA. Splotły się te dwie barwy korzeniami w poezji, tekście i muzyce. Naszej heraldyce.

Iwona Wróblak

maj 2017